De vernieuwing van de samenleving en de bijbehorende technologieën gaan snel en intrigeren mij enorm. Zo kwam het dat ik op een middag zat te luisteren naar Maurice de Hond die op gepassioneerde wijze oreerde over ‘zijn ontdekking’ de zogenaamde ‘ontplooiing, of in de volksmond – Ipad scholen – . Maar hoe ziet een schooldag er tegenwoordig uit en hoe verhoudt zich dat tot de door mij omarmde Lean filosofie?
De Ipad scholen richten zich door technologie sterk op de persoonlijke ontwikkelmogelijkheden en talenten van kinderen. Het aanbod is flexibel afgestemd op de behoefte van de leerling. De dag start bijvoorbeeld wannneer het kind en ouder dat willen, na een plenaire aftrap gaat iedereen aan de slag met zijn of haar leerdoelen. Iedere 6 weken een oudergesprek waar het kind zijn voortgang presenteert en een nieuw plan maakt.
Het maakte mij als leek mega enthousiast. Ook al heb ik zelf geen kinderen. Ik liep zelfs zo ver over dat een vriendin mij terecht vroeg: ‘Coen what the heck? Wanneer ben jij voor het laatst op een basisschool geweest?’ ‘Euh even nadenken…. 23 jaar geleden….?’ ‘Denk je dat het daar dat nog hetzelfde is? Dat scholen hebben stilgestaan? Kom eens kijken!’
De uitnodiging voor deze reality check nam ik aan. Dat maakte dat ik op een ijskoude dinsdagochtend bibberend op het schoolplein van basisschool de Malelande in Amersfoort stond. Collega docenten kwamen terloops vragen of ik de nieuwe stagiair was en de kinderen die de klas inrenden kondigden mijn aanwezigheid steevast aan als DE nieuwe meester.
En wat ik die ochtend zag? Veel! en ik leerde dat ik inderdaad generaties achterloop. De aankomende jeugd wordt (in ieder geval op deze school) klaargestoomd voor, of met, de uitgangspunten die we ook bij lean gebruiken. Voorbeelden? Ok 3 dan.
Even recap voor diegene die niet iedere dag met lean bezig is: Lean staat voor continue verbeteren met de klant als uitgangspunt (kind in deze). Daarvoor zijn drie basiselementen samen het lean systeem, de zogenaamde drie P’s van People, Proces en Purpose.
Purpose; Weten we wat we moeten doen en zijn dat de juiste dingen? In groep 7 waar ik de Go and See deed was het voor alle leerlingen heel duidelijk wat die dag behandeld ging worden. Het whiteboard bevatte een opsomming met alle thema’s. In mijn tijd wachtte je af waar de juf mee kwam. In Tegenlicht van 1 februari j.l. omschreef men mijn generatie kinderen als ‘kennisconsument’. Nu vraagt de docent voor aanvang van ieder thema aan de klas wat het leerdoel is. Bijvoorbeeld breuken vermenigvuldigen. Aan het einde werd de kinderen gevraagd of het doel bereikt is.
Vraag aan jou: hoe vaak stem jij voor een meeting af wat het doel is?
Proces. Doen we de dingen goed? Nadat ik mijzelf had voorgesteld als vriend van de juf en als nieuwsgierige naar de school ving ik verbaasde blikken, ‘waarom gaat u vrijwillig op school kijken?’ Lastig om uit te leggen. Opvallend was de grote diversiteit aan leer- en werkvormen. Begon de klas met individueel lezen, vervolgens ging de gehele klas aan de slag met rekenen. Nadat de helft kenbaar maakte dat het duidelijk was mochten zij autonoom verder werken. Diegene die het nog niet helemaal snapten, geen probleem. Zij gaven dit eerlijk toe. Kwamen naar voren en gingen met het digitale bord verder oefenen. Nadat een thema afgerond was wist de kinderen zonder te vragen met welke taak de vrijgekomen tijd kon worden ingevuld. Wachten zoals wij dat deden is er niet meer bij. De Malelande heeft alleen al voor groep 7 ongeveer 100 kinderen verdeeld over vier klassen. Dit betekent ook efficiënt omgaan met spullen. Zo kwam een afgevaardigde van de buurklas vragen of zij de boeken voor de geschiedenis konden gebruiken. Capaciteit van materiaal beter benut.
Vraag aan jou: Hoe ga jij om met capaciteit van je collega’s, is bijvoorbeeld het werk evenredig verdeeld?
People: Hebben we een omgeving waarbij leren centraal staat, en dus ook fouten gemaakt mogen worden? Dit was voor mij nog wel de grootste eye-opener. De docent geeft bij de bespreking eerst complimenten voordat zij vraagt wat de gedachtengang was bij het maken van de ‘fout’. Kinderen stellen zich kwetsbaar op als ze het niet begrijpen, diegene die sneller of anders werken krijgen daar de ruimte voor. Leren doe je ook niet alleen door te luisteren naar de juf, maar ook door het te vragen aan je buurman of vrouw, of door het op te zoeken op internet. Ieder zijn talent.
Vraag aan jou: Voel jij de ruimte om vragen te stellen als je iets niet begrijpt op je werk?
Dit was echt een hele leerzame ochtend. Één vol verbazingen en hoognodige realitycheck voor mij persoonlijk. De kindgerichtheid van de school en reeds doorgevoerde vernieuwingen geven moed. Om nog niet te spreken van de de elementen van lean in het onderwijs!
Ga kijken en blijf je verbazen, dat is de start van iedere verbetering 🙂
